De WHO heeft berekend dat in 2021 247 miljoen mensen door malaria zullen worden getroffen, tegenover 245 miljoen het jaar daarvoor. Bijna de helft van de wereldbevolking leeft in een gebied met een hoog risico en kan malaria oplopen.

Maar het zijn vooral zuigelingen, kinderen jonger dan vijf jaar, zwangere vrouwen en mensen met HIV die de meeste kans hebben om een ernstige vorm van de ziekte te ontwikkelen.

De overgrote meerderheid van de gevallen (95%) en sterfgevallen (96%) doet zich voor in Afrika. Deze regio blijft "een groot en onevenredig deel van de wereldwijde last van malaria dragen", betreurt de WHO. Meer dan de helft van alle malariadoden wereldwijd is geconcentreerd in vier Afrikaanse landen: Nigeria (31,3%), de Democratische Republiek Congo (12,6%), Tanzania (4,1%) en Niger (3,9%).

Het grootste aantal slachtoffers zijn kinderen onder de vijf jaar. In Afrika is deze categorie goed voor 80% van de sterfgevallen.

De aanbevolen behandelingen zijn "combinatietherapieën op basis van artemisinine". Maar er zijn verontrustende gevallen van resistentie tegen deze geneesmiddelen opgedoken in Zuidoost-Azië, in het Mekong-bekken en in Afrika, met name in Oeganda, Rwanda en Eritrea.

Deze situatie heeft de WHO ertoe gebracht om eind 2022 een "responsstrategie" tegen dit "dringende probleem" in Afrika te lanceren, met in het bijzonder een "versterking van het toezicht op de doeltreffendheid van geneesmiddelen".

"Elke bedreiging" voor de doeltreffendheid van de behandelingen zou "catastrofaal" zijn en "zou kunnen leiden tot grote aantallen gevallen en sterfgevallen", waarschuwt Dr. Dorothy Achu, hoofd van de eenheid Tropische en Vectoroverdraagbare Ziekten van het Regionaal Kantoor van de WHO voor Afrika.

Anopheles stephensi, een nieuwe bedreiging

Het verschijnen in Afrika van een nieuwe mug, Anopheles stephensi, uit Azië en het Arabisch schiereiland, vormt een extra bedreiging voor de beheersing van malaria in Afrika. Het insect, dat nu voorkomt in Soedan, Ethiopië, Somalië en Nigeria, is aangepast aan stedelijke omgevingen en is resistent tegen veel van de insecticiden die momenteel worden gebruikt.

Het gebruik van met insecticide gedrenkte bednetten was tot nu toe de belangrijkste methode om de ziekte preventief te bestrijden.

Sinds oktober 2021 beveelt de WHO het gebruik van het malariavaccin "RTS,S" aan voor kinderen die in besmette gebieden wonen. Dit vaccin, ontwikkeld door de Britse farmaceutische groep GSK, vermindert "aanzienlijk" het ontstaan van de ziekte en het risico op overlijden bij jonge kinderen, aldus de organisatie.

Er zijn vaccinatiecampagnes georganiseerd in drie Afrikaanse landen: Ghana, Kenia en Malawi.

Een nieuw malariavaccin, ontwikkeld door de universiteit van Oxford, heeft onlangs van de Ghanese autoriteiten groen licht gekregen voor gebruik in dat land, een primeur voor dit vaccin dat veel hoop wekt.

Ref: mededeling OMS